Chế độ dinh dưỡng giúp cải thiện chức năng phổi cho người bệnh khí phế thũng
Việc kết hợp chế độ ăn uống khoa học với phương pháp điều trị phù hợp có thể giúp người bệnh khí phế thũng cải thiện chức năng phổi, kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày.
1. Vai trò của dinh dưỡng trong điều trị khí phế thũng
Khí phế thũng là một dạng bệnh phổi mạn tính, thường là biến chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc hen phế quản kéo dài. Bệnh gây tổn thương không hồi phục tại phổi, làm giảm khả năng trao đổi khí và dẫn đến tình trạng thiếu oxy kéo dài, khó thở, mệt mỏi, thậm chí suy hô hấp nếu không được quản lý đúng cách.
Mặc dù khí phế thũng không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe nếu duy trì điều trị đúng cách kết hợp với chế độ dinh dưỡng lành mạnh.
Theo ThS.BSNT Phan Hữu Kiệm (Bệnh viện Phổi Hà Nội), dinh dưỡng không chỉ cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ giảm viêm, tăng cường miễn dịch, duy trì khối cơ hô hấp và cải thiện quá trình hô hấp. Người bệnh khí phế thũng thường tiêu hao nhiều năng lượng hơn người bình thường chỉ để duy trì nhịp thở ổn định, do đó một chế độ ăn đủ chất là vô cùng cần thiết.
2. Nhóm chất dinh dưỡng tốt cho người bệnh khí phế thũng
Để hỗ trợ chức năng hô hấp và nâng cao thể trạng, người bệnh khí phế thũng nên bổ sung các nhóm dưỡng chất sau:
Protein chất lượng cao
Protein đóng vai trò duy trì khối lượng cơ, đặc biệt là các cơ tham gia hô hấp như cơ hoành và cơ liên sườn. Bổ sung đủ protein còn giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng đường hô hấp, vốn rất phổ biến ở người mắc bệnh phổi mạn tính.
Thực phẩm giàu protein: thịt nạc (gà, cá), trứng, sữa, sữa chua, phô mai ít béo, đậu đỗ, hạt…
Carbohydrate phức hợp
Là nguồn năng lượng ổn định và giúp hạn chế sự tích tụ CO₂ trong cơ thể – điều cần thiết với người bệnh khí phế thũng.
Thực phẩm nên dùng: ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang, bí đỏ, yến mạch, trái cây tươi…
Chất béo lành mạnh (Omega-3)
Omega-3 có đặc tính chống viêm mạnh, giúp giảm viêm ở đường thở, hỗ trợ chức năng phổi tốt hơn.
Nguồn Omega-3 tự nhiên: cá hồi, cá thu, cá trích, hạt chia, hạt lanh, quả óc chó, dầu oliu, quả bơ…
Chất xơ
Chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, ổn định đường huyết và duy trì cân nặng hợp lý – điều quan trọng với người bệnh hô hấp vì thừa cân gây áp lực lên phổi.
Thực phẩm giàu chất xơ: rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, các loại đậu…
Vitamin và khoáng chất thiết yếu
- Vitamin C: tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Nguồn: dâu tây, cam, kiwi, ớt chuông, bông cải xanh… - Vitamin D: hỗ trợ miễn dịch và chức năng phổi.
Nguồn: cá béo, trứng, sữa tăng cường… - Vitamin E: chất chống oxy hóa bảo vệ mô phổi.
Nguồn: các loại hạt, dầu thực vật… - Magie: giúp giãn phế quản, cải thiện hô hấp.
Nguồn: rau lá xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạt… - Selen: bảo vệ tế bào phổi khỏi tổn thương.
Nguồn: hải sản, cá, thịt, hạt Brazil… - Kẽm: điều hòa miễn dịch, hỗ trợ phòng ngừa đợt cấp do nhiễm trùng.
Nguồn: hàu, thịt đỏ, hải sản, ngũ cốc nguyên cám…
3. Lưu ý quan trọng trong ăn uống cho người bệnh khí phế thũng
Để chế độ ăn phát huy hiệu quả tối đa, người bệnh khí phế thũng nên lưu ý:
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn 4–6 bữa/ngày giúp giảm áp lực lên cơ hoành, dễ thở hơn.
- Không ăn quá no: No bụng làm gia tăng khó thở.
- Ăn chậm, nhai kỹ: Tránh nuốt không khí gây đầy hơi, khó chịu.
- Uống đủ nước: Hỗ trợ làm loãng đờm, dễ khạc ra và hạn chế mất nước.
- Tránh nằm sau ăn: Nằm ngay dễ gây trào ngược, ảnh hưởng hô hấp.
- Hạn chế thực phẩm gây đầy hơi: Đậu, đồ chiên, nước ngọt có gas…
- Kiểm soát muối: Tránh giữ nước, giảm gánh nặng cho tim và phổi.
- Tránh chất kích thích: Caffeine và rượu bia có thể gây tương tác với thuốc, ảnh hưởng hệ hô hấp.
Tổng kết
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị khí phế thũng. Việc lựa chọn thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa, hạn chế viêm và tăng cường hệ miễn dịch sẽ giúp cải thiện đáng kể chức năng phổi và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bên cạnh dinh dưỡng, người bệnh cũng nên tuân thủ điều trị, tập luyện nhẹ nhàng và thường xuyên tái khám để kiểm soát bệnh hiệu quả.
